آفتاب‌سوختگي عبارت است از التهاب پوست پس از مواجهه بيش از حد با آفتاب، لامپ‌هاي آفتابي يا مواجهه شغلي با نور شديد.
علايم شايع آفتاب سوختگی میتوان به قرمزي، تورم، درد و گاهي تاول زدن پوست ،تب (گهگاه) ،تهوع و استفراغ (در سوختگي‌هاي شديد) ، دليريوم (در سوختگي‌هاي شديد و وسيع) ،تيره شدن يا ور آمدن پوست پس از بهبودي، بسته به شدت سوختگي اشاره کرد.
علات افتاب سوختگی مواجهه بيش از حد با اشعه فرابنفش و همچنین در روزهاي ابري، ابرهاي نازك جلوي آن را نمي‌گيرند ولي بخار ودود تا حدي جلوي آن را مي‌گيرند. مقدار زيادي اشعه فرابنفش به وسيله برف، آب، شن، و پياده‌روها منعكس مي‌شود.
عوامل ژنتيك به ويژه پوست روشن، چشمان آبي و موي قرمز يا بور ،مواجهه با منابع صنعتي نور مثل قوس جوشكاري ، استفاده از داروها از جمله داروهاي گوگرددار، تتراسايكلين‌ها، آموكسي‌سيلين يا قرص ضد بارداري خوراكي از عوامل تشدید کننده آفتاب سوختگی میشود
برای پيشگيري از آفتاب سوختگی میتوانید موارد زیر را رعایت نمایید:
از ظهر تا 3 بعدازظهر از آفتاب دوري كنيد.
براي فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري هاي خارج از منزل از كرم ضد آفتاب استفاده كنيد. محصولاتي كه قدرت محافظت‌كنندگي آنها 15 يا بيشتر است، محافظت تقريباً كامل ايجاد مي‌كنند. كرم‌هايي كه قدرت محافظتي كمتري دارند، محافظت نسبي ايجاد مي‌كنند و باعث تيره شدن خفيف مي‌شوند. برخي از اين كرم‌ها در برابر آب و تعريق، مقاوم هستند ولي بايد پس از شنا يا مواجهه طولاني مدت دوباره از آنها استفاده كنيد. روغن معدني يا كره كاكائويي، باعث محافظت در برابر آفتاب نمي‌شوند.
براي حداكثر محافظت از يك داروي محافظت كننده فيزيكي مثل پماد اكسيد روي استفاده كنيد. پس از شنا و در مواجهه‌هاي متعدد، دوباره از آن استفاده كنيد. استفاده از كرم‌هاي محافظت‌كننده به‌ويژه در نواحي حساس‌تر به سوختگي مثل پوست بيني، گوش‌ها، پشت ساق‌ها و پشت گردن مفيد هستند.
اگر بندرت دچار سوختگي مي‌شويد، از يك كرم ضد آفتاب استفاده كنيد كه باعث تيره شدن شود و حداقل محافظت را ايجاد كند.
از لباس‌هاي به رنگ خنثي مثل خرمايي استفاده كنيد. از رنگ‌هاي روشن و سفيد بپرهيزيد زيرا آفتاب را روي صورتتان منعكس مي‌كنند.
اگر اصرار بر آفتاب گرفتن داريد، مواجهه خود را با آفتاب در روز اول به 10-5 دقيقه در هر طرف بدن محدود كنيد. هر روز 5 دقيقه به اين زمان اضافه كنيد.
افتاب سوختگی در عرض 3 روز تا 3 هفته طول میکشد تا بهبود یابد.
راه های درمان آفتاب سوختگی :
براي كاهش گرمي و درد، پارچه نرمي را در آب خنك مرطوب كرده، روي نواحي سوخته قرار دهيد.
از كرم سرد يا لوسيون نوزاد استفاده كنيد.
براي تاول‌هاي شديد پوست، از پوشش سبك ژل نفت خام استفاده كنيد. اين ماده مانع چسبيدن اشيا به تاول‌ها مي‌شود.
در يك وان آب سرد كه داراي بلغور يا سوداي آشپزي باشد، غوطه‌ور شويد. خشكي پوست را آرام نوازش دهيد و روي آن محكم نكشيد.
براي تسكين درد و كاهش تب از داروهاي بدون نياز به نسخه مثل آسپرين يا استامينوفن استفاده كنيد. داروهاي ضد سوختگي بدون نياز به نسخه كه محتوي بي‌حس كننده‌هاي موضعي باشند، مثل بنزوكائين يا ليدوكائين، ممكن است مفيد باشند ولي در برخي از افراد واكنش‌هاي آلرژيك ايجاد مي‌كنند.
مسكن‌ها يا داروهاي كورتيزوني به مقدار كم ممكن است تجويز شوند.
فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري
تا كاهش تب و ناراحتي در هر وضعيتي كه راحت هستيد، استراحت كنيد. خود را با يك «گهواره» تمام قد يا چادر نازك يا مواد ديگر بپوشانيد تا پارچه بستر به پوست سوخته شده نخورد.
درچه شرايطي بايد به پزشك مراجعه نمود؟
اگر پس از آفتاب سوختگي موارد زير پيش بيايند:
ـ تب 3/38 درجه سانتيگراد يا بيشتر
ـ استفراغ يا اسهال
ـ دليريوم
ـ درد و تبي كه بيش از 48 ساعت طول كشيده باشد.