کم خونی را چگونه تشخیص دهیم

کمخونی به معنی کاهش تعداد گلبولهای قرمز خون است، و علل متفاوتی دارد، ولی مهمترین آن کمبود آهن در بدن است.
احساس خستگی و بیحالی، سردردهای پی در پی، بیاشتهایی، یبوست، عدم تمرکز، علاقهمندی به خوردن مواد عجیب و غریب مثل خاک یا کاغذ که خوراکی نیستند، احساس افسردگی، احساس تنگی نفس، احساس سردی در انگشتان دست و پا، احساس ضعف یا سرگیجه، بیحالی و خستگی پوست و حالتی که رنگ پوست معمولی باشد ولی لبها کمرنگتر از حد طبیعی باشد، از علائم کمخونی است.
مصرف زیاد غذاهای فرآوری شده و آماده، حذف بعضی وعدههای غذایی (از قبیل صبحانه)، ریزهخواری و عدماستفاده از همه گروههای غذایی از نشانههای عدم دریافت کافی آهن و سایر مواد مغذی است و در این صورت، اگر علائم ذکر شده نیز باشند، احتمال کمخونی وجود دارد.
کمخونی میتواند در اثر مشکلات پزشکی اصولی و دریافت یا جذب ناکافی آهن در بدن به وجود آید، تنها راه تشخیص کمخونی از طریق آزمایش خون است.
در مواقعی که فرد نسبت به کمخونی خود شک دارد، نباید مقادیر بالای مکملهای آهن را مصرف کند، زیرا دریافت مقادیر زیاد آهن، مسمومیتزا است و عوارض بدی دارد.
برای تشخیص قطعی کمخونی باید به پزشک مراجعه شود؛ زیرا علائم کمخونی میتواند مشابه علائم سایر بیماریها باشد و کمبود آهن به تنهایی، علت بروز کمخونی نیست.
براساس آخرین آمار منتشر شده، فقر آهن شایعترین کمبود تغذیهای در سراسر جهان است.
کمخونی فقر آهن یک نفر از هر پنج نفر خانم را گرفتار میکند و در میان خانمهای باردار، این رقم به یک نفر از هر دو نفر میرسد و نیمی از افراد باردار، دچار کمخونی فقر آهن هستند.
مصرف ویتامین C موجب افزایش جذب آهن میشود. امروزه تشخیص و تعیین علت ایجاد کمخونی فقر آهن در فرد بیمار، یکی از پایههای اصلی درمان است؛ چرا که بدون مشخص شدن علت، بیماری تنها به صورت علامتی و برای کوتاه مدت درمان میشود و به دنبال قطع درمان، دوباره کمخونی ظاهر میشود.
در افراد مسن، تعیین نکردن علت بروز، ممکن است به قیمت پنهان ماندن یک بدخیمی و پیشرفت بیصدای آن تمام شود.
پیگیری بیمار پس از شروع درمان، یکی دیگر از بایدها در این بیماری است. امروزه با شروع درمان به بیمار توضیح میدهند که انجام تستهای آزمایشگاهی بعدی الزامی است. به این ترتیب، احتمال درمان ناکافی با رها کردن ادامه درمان، تا حدود زیادی از بین میرود.
مصرف مولتی ویتامینهای حاوی آهن تحتنظر پزشک، برای تمام گروههای در معرض شامل نوجوانان، خانمهای باردار و افرادی که به طور منظم خون اهدا میکنند، توصیه میشود.
تشخیص کم خونی ناشی از فقر آهن
مبود آهن یا فقر آهن به موضوعی شایع در بین مردم جهان تبدیل شده است به طوریکه که حدود ٣٠ درصد از کل جمعیت جهان دچار کم خونی ناشی از فقر آهن هستند.آهن بر روی عملکرد بدن ما نقش مهم و حیاتی ایفا میکند و وظایف بسیاری را بر عهده دارد،که از جمله می توان به حمل اکسیژن به تمام سلول های بدن اشاره کرد.
از آنجایی که بیشتر افراد دارای کمبود آهن هستند شما باید به دنبال رفع و پیشگیری از آن باشید. در زیر ۵ نشانهی کمبود آهن را ذکر میکنیم:
1- داشتن احساس خستگی به طور مداوم
در حالی که خستگی میتواند نشانهی بیماریهای مختلف در بدن باشد ،اما بهتر است در اینگونه موارد سطح آهن خود را بررسی کنید زیرا احساس خستگی یکی از علائم کمبود آهن در بدن است. بر اساس یافتههای موسسهی ملی خون، ریه و قلب ، خستگی شایعترین علامت کمبود آهن است و به این خاطر رخ میدهد که بدن نمیتواند اکسیژن را به خون حمل کند. اگر شما در خون خود اکسیژن کافی نداشته باشید خیلی زود خسته خواهید شد. علاوه بر این، سلولهای قرمز خون در بدن ممکن است هموگلوبین کمتری از حد نرمال و طبیعی داشته باشد و همین امر نیز موجب ایجاد خستگی در بدن گردد.
2- شما به طور مکرر بیمار میشوید
هنگامی که بدن با کمبود مواد مغذی روبرو میشود، سیستم ایمنی به طور طبیعی ضعیفتر خواهد شد زیرا آنها مواد مورد نیاز برای مبارزه با عفونتها را در اختیار ندارند. دکتر مور معتقد است که سلولهای قرمز خون به حمل اکسیژن به طحال کمک میکنند. طحال یک موقعیت کلیدی برای مبارزه با عفونتهاست. اگر بدن آهن کافی در اختیار نداشته باشد ، نمیتواند جلوی عفونتها را بگیرد. همچنین سلولهای قرمز خون اکسیژن را به غدد لنفاوی حمل می کنند که شامل گلبولهای سفید مبارزه کننده با عفونت هستند. اگر کمبود آهن دارید، بدن شما گلبول سفید را به اندازهی کافی تولید نخواهد کرد و همین امر نیز موجب بیمار شدن شما میشود.
3- داشتن ریزش مو
یکی از نشانه های دیگر کمبود آهن ، ریزش موی سر است. اگرچه ریزش ۱۰۰ عدد تار مو در روز طبیعی است اما از دست دادن قابل توجه آن میتواند نشاندهندهی مشکلات جدی در بدن باشد. بر اساس مطالعات انجام شده در دانشگاه پزشکی تگزاس، زمانی که فولیکولهای مو نتوانند اکسیژن کافی دریافت کنند، وارد دورهی استراحت میشوند و تا زمانی که کم خونی رفع نشود به رشد ادامه نخواهند داد. اگر متوجه ریزش موی زیاد شدید ، رژیم غذایی خود را تغییر دهید و از غذاهای سرشار از آهن استفاده نمایید. همچنین استفاده از مکملهای دارویی به تجویز پزشک نیز میتواند موثر باشد.
4- دارای پوستی رنگ پریده هستند
اگرچه بیشتر افراد دارای پوستی رنگ پریده هستند و ممکن است بیماری و یا نقصی در بدن نیز نداشته باشند اما رنگ پریدگی در صورت میتواند نشانهی کمبود آهن باشد. هموگلوبین در خون برای تولید رنگ صورت کمک میکند و باعث خوش رنگ شدن آن میگردد. زمانی که سطح هموگلوبین کم باشد رنگ صورت، پریده و کم رنگ خواهد شد. هنگامی که سلولهای خونی آهن کافی نداشته باشند ، کوچکتر و ضعیفتر شده و میتوانند باعث رنگ پریده شدن صورت گردند. به خصوص اگر پلک پایینی خود را نگاه کنید متوجه این موضوع خواهید شد.
5- زبان شما متورم است
زمانی که بدن اکسیژن کافی نداشته باشد، ماهیچه ها میتوانند متورم ودردناک شوند. ممکن است متوجه ایجاد ترک در اطراف دهان و زبان خود شده باشید. تمامی این موارد نشان دهندهی کمبود آهن در بدن است. به یاد داشته باشید که اگر فکر کردید کمبود آهن دارید ، باید هر چه سریع تر به پزشک مراجعه کنید. او به شما کمک میکند رژیم غذایی خود را اصلاح کنید و از غذاهایی استفاده کنید که سرشار از آهن است. همچنین در صورت لزوم میتوانید از مکملهای دارویی به تجویز پزشک نیز استفاده کنید.