بیوگرافی و معرفی آثار ژاله علو

ژاله علو (زادهٔ ۱۴ مرداد ۱۳۰۶ در تهران) شاعر، گوینده رادیو، صداپیشه و هنرپیشه تئاتر، سینما از پیشکسوتان عرصه بازیگری و گویندگی است. او از برگزیدگان هشتمین همایش چهره‌های ماندگار در سال ۱۳۸۹ می‌باشد.

زندگی‌نامه ژاله علو

ژاله با نام اصلی شوکت علو در سال ۱۳۰۶ در کوچه شریعت، واقع در محله سنگلج تهران، از پدری ارتشی به دنیا آمد. پدربزرگ وی (علوالسلطنه) از خوشنویسان دوران قاجار بود. او در کودکی آثار ادبی ادیبان ایرانی همچون حافظ و سعدی و مولانا را فرا گرفت. در نوجوانی عضو چند انجمن ادبی و گروه شعرخوانی بود و همین فعالیت‌ها موجبات راهیابی وی به رادیو و گویندگی در آن را در سال ۱۳۲۷، مهیا کرد.

ژاله علو فارغ‌التحصیل دانشسرای مقدماتی تهران سال ۱۳۲۶ و همچنین فارغ‌التحصیل هنرستان هنرپیشگی تهران سال ۱۳۲۹ است.

وی در سال ۱۳۳۰، با نصرت‌الله محتشم (کارگردان و بازیگر تئاتر، سینما و رادیو) ازدواج کرد.

فعالیت هنری

نخستین فعالیت‌های هنری وی از سال ۱۳۲۷ با گویندگی زنده در رادیو و اعلام برنامه‌ها، شامل می‌شود. سپس وی به اجرای نمایش‌های رادیویی پرداخت و از پایه‌گذاران برنامه «داستان شب» بود. اولین نمایشنامه‌ای که به‌طور زنده برای «داستان شب» کار کرد، «دختر خورشید» نام داشت که نصرت‌الله محتشم آن را کارگردانی کرد. اجراهای موزیکال وی در رادیو، وی را بر آن داشت که نام هنری «ژاله» را برای خود برگزیند.

سال ۱۳۲۷ در فیلم «طوفان زندگی» به کارگردانی علی دریابیگی، به ایفای نقش پرداخت. پس از بازی در فیلم‌های «زندانی امیر» و «واریته بهاری»، وارد عرصه تئاتر شد و نخستین اجرای خود را در سال ۱۳۲۸، در یکی از نمایش‌های هنریک استپانیان به نام «ماری مادلن» در «تئاتر فردوسی» تجربه کرد و فعالیت گسترده‌ای را در این زمینه آغاز کرد. آخرین اجرای تئاتر خود را در سال ۱۳۳۷ و در نمایشی به نام «توپاز»، به کارگردانی نصرت‌الله محتشم، انجام داد.

به پیشنهاد اسماعیل کوشان، نقش اول فیلم «افسونگر» را با آنکه نقش منفی بود، پذیرفت و ۳ هزار تومان دستمزد گرفت. او تا اواخر دهه سی خورشیدی ایفا گر نقش‌های اصلی بود اما به تدریج به شمایل مادر در سینمای ایران بدل شد.

ژاله علو فعالیت در دوبله را از سال ۱۳۳۱ در استودیو «پارس فیلم» و با گویندگی به‌جای دلکش در فیلم «مادر» کاری از اسماعیل کوشان آغاز کرد و پس از آن در فیلم‌های زیادی به‌جای ستارگان معروف سینمای جهان حرف زده‌است. او آغازگر دوبلهٔ کارتون در ایران بود و دوبلهٔ بسیاری از کارتون‌های والت دیسنی، مانند «زیبای خفته» و «گربه‌های اشرافی» به سرپرستی وی انجام شده‌است.

وی بعد از انقلاب، بازی در تلویزیون را با مجموعهٔ «امیرکبیر» آغاز کرد. آخرین حضور تلویزیونی اش مجموعهٔ «مختارنامه» بود.
شاخص‌ترین آثار ژاله علو در سالهای بعد از انقلاب، یکی مدیریت دوبلاژ سریال محبوب «سالهای دور از خانه» و دیگری، هنرنمایی در مجموعهٔ تلویزیونی «روزی روزگاری» در نقش زن ایلیاتی مقتدری به‌نام خاله لیلا بود که بسیار مورد استقبال قرار گرفت.

کارنامهٔ هنری

سینمایی

طوفان زندگی (۱۳۲۷)
زندانی امیر (۱۳۲۷)
واریتهٔ بهاری (۱۳۲۸)
افسونگر (۱۳۳۱)
آغا محمدخان قاجار (۱۳۳۳)
ماجرای زندگی (۱۳۳۳)
عروس دجله (۱۳۳۳)
اتهام (۱۳۳۵)
یعقوب لیث صفاری (۱۳۳۶)
طلسم شکسته (۱۳۳۷)
بیژن و منیژه (۱۳۳۷)
بی‌ستاره‌ها (۱۳۳۸)
پیمان دوستی (۱۳۳۸)
آسمون جل (۱۳۳۸)
صفرعلی (۱۳۳۹)
پیمان (۱۳۳۹)
شب کلاه شیطان (ناتمام-۱۳۳۹)
مرفین یا آفت زندگی (۱۳۳۹)
دندان افعی (۱۳۴۰)
بیوه‌های خندان (۱۳۴۰)
ور پریده (۱۳۴۱)
طلای سفید (۱۳۴۱)
کلید (۱۳۴۱)
هوکانی (ناتمام-۱۳۴۸)
شیرین و فرهاد (۱۳۴۹)
لیلی و مجنون (۱۳۴۹)
طوقی (۱۳۴۹)
پنجره (۱۳۴۹)
پل (۱۳۵۰)
احساس داغ (۱۳۵۰)
داش‌آکل (۱۳۵۰)
لوطی (۱۳۵۰)
آدمک (۱۳۵۰)
قلندر (۱۳۵۱)
اتل متل توتوله (۱۳۵۱)
فتنهٔ چکمه پوش (۱۳۵۱)
ساعت فاجعه (۱۳۵۱)
عباسه و جعفر برمکی (۱۳۵۱)
آبنبات چوبی (۱۳۵۱)
شیرعلی مردان (ناتمام-۱۳۵۱)
کیفر (۱۳۵۲)
غریب (۱۳۵۲)
صدای صحرا (۱۳۵۴)
واسطه‌ها (۱۳۵۶)
زمان از دست رفته (۱۳۶۸)
پرواز را به خاطر بسپار (۱۳۷۱)
جنگ نفت‌کش‌ها (۱۳۷۲)
آدم‌برفی (۱۳۷۳)
روز واقعه (۱۳۷۳)
پری (فقط صدا)(۱۳۷۳)
طالع سعد (۱۳۷۴)
زن امروز (۱۳۷۵)
سلطان (۱۳۷۵)
مسافر ری (نسخهٔ سینمایی) (۱۳۸۰)
مهمان مامان (۱۳۸۲)
زاگرسریال (۱۳۸۴)
کارناوال مرگ (۱۳۸۷)
ملک سلیمان (۱۳۸۷)
مجبوریم (۱۳۹۷)

تلویزیونی

۱۳۸۹–۱۳۹۰ - مختارنامه
۱۳۸۷–۱۳۹۰ - مستند ساکن صحرای سکوت
۱۳۸۲–۱۳۸۷ - شیخ بهایی
۱۳۸۵ - ساعت شنی
۱۳۸۵ - روز رفتن
۱۳۸۳–۱۳۸۴ -مشق عشق
۱۳۷۸–۱۳۸۱ - روشن‌تر از خاموشی
۱۳۷۷–۱۳۸۱- تفنگ سرپر
۱۳۷۹ - مسافر ری
۱۳۷۹ - آی آدم‌ها
۱۳۷۸- یکی بود، یکی نبود
۱۳۷۷–۱۳۷۸ - روزهای زندگی
۱۳۷۷–۱۳۷۸ -بگذار آفتاب برآید
۱۳۷۷ - چشم‌به‌راه
۱۳۷۵ - پیگرد
۱۳۷۵ - قائم‌مقام فراهانی
۱۳۷۵ - زیر چتر خورشید
۱۳۷۴ - بی‌بی‌یون
۱۳۷۰–۱۳۷۴ -این خانه دور است
۱۳۷۳ - آوای فاخته
۱۳۷۲ - سنگ و شیشه
۱۳۷۲ - سرزمین من و نقابداران
۱۳۷۲ - تاریخ روابط ایران و انگلیس
۱۳۷۲ - باغ گیلاس
۱۳۷۰–۱۳۷۱ -روزی روزگاری
۱۳۷۰ - نقاشی با خطوط ساده
۱۳۷۰ - وزیرمختار
۱۳۶۷ - گالش‌های مادربزرگ
۱۳۶۷ - بخش چهار جراحی
۱۳۶۷ - اسناد کهنه، تاریخ نو
۱۳۶۵–۱۳۶۶ - گرگ‌ها
۱۳۶۳–۱۳۶۴ -امیرکبیر

تئاترها

ماری مادلن
در سایهٔ حرم
سوگلی حرمسرا
دزد ناشی
سرباز فداکار
شاه صفی
در زوایای حرم
جاسوسه
شعله
لبخند مرموز
آغا محمد خان قاجار
تو مال منی
تلافی
قهرمان
میهمانان سمج
توپاز
رقص زمین (فقط صدا)

گزیدهٔ دوبله‌ها

گوینده نقش‌های اول به‌جای سوفیا لورن (هوس زیر درخت‌های نارون، خانه قایقی)، سوزان هیوارد (فاتح، رعد در آفتاب)، مورین اوهارا (دام والدین، نسل کمیاب، کوهستان اسپنسر)، جینا لولوبریجیدا (رؤیای شیرین)، ایوون دوکارلو (شیطان دریا)، دوریس دی (لج و لجبازی)، جانا ماریا کاناله (ببر هفت دریا)، جین هاگن (جنگل آسفالت)، کتی جورادو (مردی از دل ریو)، بتی فیلد (پیک نیک)، شرلی آن فیلد، آلیدا والی، ایوون سانسون، آوا گاردنر، جون کرافورد، باربارا استانویک، ریتا هیورث، و…

مدیریت دوبلاژ

کارتون‌های والت دیزنی: سفیدبرفی و هفت کوتوله، پینوکیو، سیندرلا، زیبای خفته، گربه‌های اشرافی، جک و لوبیای سحر آمیز و…
مجموعهٔ کارتونی «رامکال»
مجموعهٔ کارتونی «سرندیپیتی»
مجموعهٔ کارتونی «دهکده حیوانات (میشا)»
مجموعهٔ کارتونی «بامزی قویترین خرس دنیا»
مجموعهٔ کارتونی «الفی اتکینز»
مجموعهٔ کارتونی «پت پست‌چی»
مجموعهٔ تلویزیونی «سال‌های دور از خانه (اوشین)»
مجموعهٔ تلویزیونی «سوئینی»
مجموعهٔ تلویزیونی «زن اتمی»
فیلم سینمایی «جادوگر شهر زمرد»
فیلم سینمایی «بیست هزار فرسنگ زیر دریا»
فیلم سینمایی «تام بندانگشتی»
فیلم سینمایی «بادبادک آبی»
فیلم سینمایی «یوزپلنگ»
فیلم سینمایی «پسری روی دلفین»
فیلم سینمایی «دُن آرام»
فیلم سینمایی «شنیدم که جغدی مرا به نام می‌خواند»

جوایز و افتخارات ژالو علو

تندیس افتخار برای یک عمر فعالیت سینمایی از سوی خانهٔ سینمای ایران (۱۳۸۲)
تقدیرنامه برای یک عمر فعالیت هنری و تأثیر فرهنگی از انجمن بازیگران سینمای ایران
لوح تقدیر به عنوان کارگردان برتر از ششمین جشنوارهٔ بین‌المللی برنامه‌های رادیویی
لوح تقدیر و جایزهٔ بهترین کارگردانی برای نمایشنامهٔ رادیویی «یک اتفاق ساده» در جشنوارهٔ بین‌المللی برنامه‌های رادیویی (۱۳۸۵)
معرفی به عنوان چهرهٔ ماندگار (۱۳۸۹)